PİSKOPOSLUK KOMPLEKSİ ve TARİHİ BAĞLAMI
Kentin merkezinde 1 no’lu Kilise, 3 no’lu Kilise, 22 no’lu Mezar Kilisesi ve 14 no’lu Kiliseyle birlikte bağlantılı çok sayıda konut yapısı ve sarnıç büyük olasılıkla Mokisos’un piskoposluk kompleksini oluşturur. Kompleks Kızılırmak’ın güneyinde bulunan ve Kapadokya Tertia (Kapadokya III) adıyla anılan kilise yönetim bölgesinin (eparchia) yönetim merkezini ve bölgenin yöneticisi olan başpiskposun konutunu da barındırıyordu.
2023 yılı kazı çalışmaları Piskoposluk kompleksinin Ana kilisesinde (1 no’lu kilise) sürdürülmüştür. Doğu batı doğrultusundaki kilise 3 nefli bazilika planlıdır. Doğuda ana apsis ve apsisin kuzeyinde küçük apsisi bulunur. Bugünkü veriler ışığında Piskoposluk Kompleksi Ana Kilisesinin 2 evreli bir kullanımı olduğu söylenebilir. İlk dönem 6. yüzyılda 3 nefli bir bazilika olarak inşa edildiği dönemdir. İkinci evre doğal etmenlerle (olasılıkla sel) kısmen toprak dolan yapının mezar kilisesi olarak kullanıldığı görülür. Bu doğal felaket sonrası kuzey ve batı duvar tekrar inşa edilmiştir. Nefleri ayıran destek dizilerinden kuzeydekiler yıkılmıştır. Bu evrede kilisenin de içinde bulunduğu Piskoposluk kompleksi işlevini yitirmiş olmalıdır.